دیگ بخار چیست؟
دیگ بخار یا همان بویلر صنعتی محفظه ایست استوانه ای شکل به صورت عمودی یا افقی که با یک راه‌اندازی ساده، آب و گرما را برای تولید بخار تحت فشار ترکیب کرده و به راحتی برای گرم کردن داخل ساختمان، موتورهای تأمین انرژی و مصارف دیگر به کار می‌رود.
انواع دیگ بخار
طبقه بندی بر اساس ماتریال
دیگ های چدنی
- دیگ های فولادی
طبقه بندی دیگ بخار از نظر فشار
دیگهای فشار ضعیف -فشار متوسط و فشار قوی
طبقه بندی بر اساس نوع سوخت:
دیگ بخار گاز سوز
دیگ بخار گازوییل سوز
دیگ بخار مازوت سوز
دیگ بخار چند گانه سوز
طبقه بندی بر اساس نوع سیال عامل
- دیگ های بخار
- دیگ های آب داغ
- دیگ های آب گرم
- دیگ ها ی روغن
طبقه بندی بر اساس آب در لوله یا شعله در لوله
- دیگ های بخار فایر تیوب
- دیگ های بخار واتر تیوب
دیگ بخار آتشخوار Fire Tube
دیگهای بخار دارای لوله آتشخوار با نام های دیگری از جمله بویلر دود Smoke یا دیگهای دارای محفظه و لوله نیز شناخته می شوند. دیگهای بخار آتشخوار؛ حاوی لوله های فولادی طولانی است که از طریق آن گازهای گرم از کوره عبور می کنند و در اطراف آن آب به بخار تبدیل می شود. انواع دیگ بخار آتشخوار یا Fire Tube، به طور معمول دارای هزینه تولید اولیه پایین تری هستند و مصرف سوخت آنها کارآمد تر و راحت تر است. ظرفیت آنها تا ۲۵ تن و حجم بخار خروجی آنها ۱۷.۵ کیلوگرم در سانتی متر است.
انواع دیگ بخار و ویژگی های بویلر صنعتی
دسته بندی دیگ های بخار آتشخوار
دیگ کورنیش Cornish
دیگ بخار لنکاشیر Lancashire
دیگ بخار لوکوموتیو
دیگ بخار لوکوموتیو دارای سه جزء اصلی است:
الف) کوره های دو جداره؛
ب) “بشکه دیگ بخار” افقی، استوانه ای ” که حاوی تعداد زیادی لوله دودکش کوچک است.
ج) جعبه دودکش با خروجی مخصوص برای گازهای خروجی.
دیگ بخار اتاق معکوس
این مدل، در اصل قسمت تحتانی از محفظه احتراق است که از طریق آن گازهای دودکش از اولین پاس (کوره) به لوله های دوم منتقل میشود.
دیگ بار خشک یا سوپر هیت
در ساخت این نوع بویلر، با محفظه معکوس در دیگهای عقب خشک با آب کاملا محاصره نمیشود. بخش تحتانی در معرض جو قرار دارد. این کار به افزایش تلفات پرتو منجر می شود، زیرا گرمای تابشی به جای انتقال به آب به دیگهای عقب منتقل میشود و بخار مرطوب به جو تبدیل می شود. انواع دیگ بخار های نسل قبلی قابلیت این را دارند که تبدیل به نوع خشک شوند.
دیگ بخار مرطوب
همانطور که از اسم این نوع بویلر پیداست، قسمت تحتانی دیگ بخار مرطوب بوده و اتاق باز موجود در بویلر به طور کامل توسط آب احاطه شده است. محفظه احتراق توسط آب احاطه شده است و بنابراین گرما در گازهای دودکش به طور مطلوب استفاده می شود. در این نمونه، ضایعات رادیویی کاهش می یابد، به این دلیل است که هیچ یک از بخش های اتاق احتراق به فضای باز انتقال پیدا نمیکنند بلکه به وسیله آب احاطه شده اند. این بدان معنی است که تلفات کمتر و مصرف سوخت کمتر است. بیشترین و کارآمدترین بویلرهای مدرن، از نوع بخار مرطوب یا wetback boiler هستند.
دیگ بخار با دو پاس حرارتی
همانطور که از اسم این نوع بویلر پیداست عملیات تولید آبگرم و بخار در دو مرحله انجام میشود و گازهای احتراق دو بار در دیگ بخار حرکت می کنند.
نکته: گازهای احتراق باید قبل از ورود به اتاق معکوس خنک شوند. دمای بیش از حد باعث برهم خوردن و ترک خوردن لوله شود. نرخ انتقال حرارت حداکثر در مرحله اول میتواند انجام شود، این میزان با افزایش گذرگاه ها و پاس های حرارتی کاهش می یابد.
دیگ بخار با سه پاس حرارتی
طراحی دیگ بخار سه پاس، سه امکان برای انتقال حرارت فراهم می کند. دمای پشته سه پاس حرارتی کمتر از نمونه مشابه با دو پاس حرارتی است و با همان طراحی دارای فشارعملیاتی بالاتری خواهد بود. کارایی و راندمان سه پاس نیز بیش از دو پاس حرارتی است.
هر گذر یا هر پاس در دیگ بخار باید با سطح مقطعی طراحی شده باید مناسب با سرعت گاز دودکش باشد و از آن بتوان سرعت گاز مطلوب را استخراج کرد، که به نوبه خود انتقال حرارت را به حداکثر می رساند در حالی که کاهش راندمان عملکرد در داخل لوله ها را کاهش می دهد.
تقسیم بندی دیگ بخار مدل درام
دیگ بخار متقابل
درام در این نوع بویلر، در جلوی کوره گرمایی قرار می گیرد. دمای بدست آمده در این نوع، درای ترتیب یکنواخت تر است. هنگامی که فشار و بار خروجی بخار بالا است، لوله های فوقانی می توانند خشک شوند که موجب شکست آنها می شود.
دیگ بخار درام طولی
منبع آب موجود یا مخزن آب درون درام استو درام بالای منبع گرما جای می گیرد. آب سرد به لوله های شیب دار سرازیر می شود و در نهایت آب در لوله های داغ گرم می شود.
دیگ بخار کم حجم توربو
این دیگهای بخار به عنوان یک نمونه کامل ساخته شده اند که شرکت های تولیدکننده دستگاههای بخار در ایران نیز تولیدات این نوع دیگ بخار را در سبد محصولات خود جای داده است. این بویلر نیاز به کارکرد همزمان بخار و لوله مخصوص آب، سیستم تامین سوخت و اتصالات برقی دارد؛
دیگهای بخار توربو کیفیت بالایی در حجم تولید بخار خروجی دارند و با اشغال فضای کمتر و ابعاد کمتر، میتوان خروجی بخار مطلوب و ایده آل را برای کار ایجاد کرد.
دیگ بخار استرلینگ
یک دیگ بخار استرلند در نزدیکی لوله های عمودی جای گرفته است که تقریبا مستقیم و صاف طراحی شده است که بین تعدادی درام و مخزن آب قرار دارد. این نوع معمولا در چهار طرح و با درام سه بانده لوله گذاری شده است.
